در سال 1403 سازمان موقوفات ملک با مدیریت دقیق و بهره‌برداری بهینه از 65 هزار هکتار اراضی موقوفه، موفق به ثبت دستاوردهای چشمگیری در زمینه تثبیت مالکیت، افزایش تولید کشاورزی و بهبود زیرساخت‌های مالی و اداری خود شد. علاوه بر این، با اجرای پروژه‌های نوآورانه در بخش کشاورزی و رعایت اصول مسئولیت اجتماعی، گام‌های مؤثری در جهت رشد پایدار و اشتغال‌آفرینی برداشت. سازمان موقوفات ملک، تحت وقف‌نامه‌های هشت‌گانه مرحوم حاج حسین آقا ملک، با مساحتی بالغ بر 65 هزار هکتار و شامل 52 رقبه، از جمله بزرگترین و معتبرترین نهادهای وقف در کشور است. این سازمان از ابتدا هدف خود را بر حفظ و بهره‌برداری مطلوب از املاک وقفی قرار داده و در طول سال‌ها با برنامه‌ریزی دقیق، توانسته است منابع موقوفاتی را به ابزاری مؤثر برای توسعه اجتماعی و اقتصادی تبدیل کند.
این سازمان از ابتدای تأسیس خود با هدف بهره‌برداری مداوم از اراضی وقفی، توجه ویژه‌ای به حفظ و احیای این املاک و همچنین ایجاد درآمدهای پایدار از طریق کشاورزی و سایر فعالیت‌های اقتصادی داشته است. در سال 1403، این سازمان گام‌های موثری در راستای دستیابی به اهداف خود برداشت که از آن جمله می‌توان به اجرای پروژه‌های مختلف کشاورزی، مدیریت بهینه اراضی و بهبود فرآیندهای اجرایی اشاره کرد. لذا در این خصوص به سراغ غلامرضا عباسی مدیرعامل این سازمان رفتیم تا گزارشی از عملکرد سال 1403 را در اختیار ما قرار دهد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
رشد چشمگیر درآمد با حفظ حقوق وقف
مدیرعامل سازمان موقوفات ملک در این زمینه گفت: در سال 1403 سازمان موقوفات ملک با برخورداری از برنامه‌ریزی دقیق و تلاش‌های مستمر در راستای حفظ و احیای اراضی وقف‌شده، اقدامات مهمی را در زمینه حفظ حقوق وقف و درآمدزایی از اراضی این سازمان انجام داد. با نظارت دقیق بر 52 رقبه از اراضی موقوفه به مساحت ۶۵ هزار هکتار، این سازمان توانست به رشد چشمگیری در حوزه درآمدهای خود دست یابد.
عباسی تصریح کرد: در سال 1403 سازمان موقوفات ملک به رغم چالش‌ها و محدودیت‌ها، توانست عملکرد بسیار موفقی در زمینه مدیریت اراضی وقف‌شده داشته باشد. از جمله دستاوردهای قابل توجه این سال، تثبیت مالکیت اراضی، به‌روز شدن اطلاعات در سیستم GIS و بهره‌برداری بهینه از اراضی به‌ویژه در مناطق مختلف کشور بوده است.
وی افزود: در این سال، اقدامات میدانی و حفاظتی نیز به‌طور مستمر انجام شد و با شناسایی متصرفین، تلاش کردیم حقوق وقف را به‌طور کامل احیا کنیم. همچنین، با راه‌اندازی سامانه یکپارچه املاک و اراضی، خدمات به‌روز و تسهیل‌شده‌ای را به مستاجران ارائه دادیم.
اخذ اسناد تک‌برگ برای بیش از 2400 هکتار از اراضی
عباسی تاکید کرد: با پیگیری‌های مداوم، توانستیم در راستای قانون جامع حدنگار و تثبیت مرزهای ثبتی، ۲۴۷۶ هکتار از اراضی را با اخذ اسناد تک‌برگ به ثبت رسانده و در جهت ارتقای ارزش افزوده املاک و اراضی، توافقات موفقی را با شهرداری‌ها و دیگر ارگان‌ها انجام دهیم.
مدیرعامل سازمان موقوفات ملک همچنین از دستاوردهای مهم و اقدامات چشمگیر بخش کشاورزی این سازمان در سال ۱۴۰۳ خبر داد و بیان کرد: در این سال، با استفاده از فناوری‌های نوین و توسعه سیستم‌های آبیاری، بخش کشاورزی موفق به دستیابی به اهداف تعیین شده و اجرای پروژه‌های مهمی در راستای ارتقاء تولید، بهره‌وری و افزایش اشتغال شده است.
وی با اشاره به افزایش ضریب مکانیزاسیون در بخش کشاورزی عنوان کرد: ادوات مدرن و ضروری همچون ترنچر باغی و بذرکار برای افزایش مکانیزاسیون کشاورزی خریداری شد.
عباسی ضمن تأکید بر اجرای سیستم آبیاری تحت فشار گفت: طراحی و اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در باغ و مزرعه ثامن سنگ‌بست با استفاده از سهمیه کمک هزینه بلاعوض صندوق توسعه بخش کشاورزی به مبلغ 28 میلیارد ریال، یکی از دستاوردهای مهم در این سال بوده است.
مدیر عامل سازمان موقوفات ملک از نصب تابلوهای دیماندی خبر داد و افزود: تابلوهای دیماندی برای کنترل از راه دور چاه‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ در مناطق مختلف همچون چناران، تربت جام و فریمان نصب شدند. سه دستگاه الکتروپمپ نیز جهت نصب بر روی چاه‌های کشاورزی برای به‌روزرسانی منصوبات و بهبود آبدهی چاه‌ها خریداری شد. همچنین توانستیم در زمینه توسعه سیستم‌های آبیاری نوین دو سیستم آبیاری جدید در مزرعه قدس و باغ و مزرعه سجادیه تربت‌جام طراحی کنیم.
توسعه بازاریابی و شناسایی بازارهای جدید
وی ادامه داد: در بخش بازاریابی، اقداماتی برای شناسایی بازارهای جدید و ورود به آن‌ها صورت گرفته است. ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور یافتیم و قراردادهای تجاری مختلفی با شرکت‌های داخلی و آستان قدس منعقد کردیم. هدف از این اقدامات، افزایش فروش و معرفی محصولات در بازارهای جدید است.
مدیرعامل سازمان موقوفات ملک به یکی از مهمترین ارکان موفقیت در حوزه بازرگانی اشاره کرد و گفت: برای توانمندسازی نیروی انسانی، دوره‌های آموزشی در زمینه‌های مدیریت بازرگانی، بازاریابی و خرید و فروش برای کارکنان برگزار کرده‌ایم. علاوه بر این، جذب نیروی متخصص در حوزه‌های مختلف بازرگانی داشته‌ایم تا توانایی‌های خود را در این زمینه افزایش دهیم.
عباسی اضافه کرد: در بخش مالی و اداری، با اصلاح ساختار سازمانی در سال ۱۴۰۳ و تعریف وظایف سازمانی، اصلاحات لازم برای افزایش راندمان و کیفیت خدمات انجام شد. همچنین در حوزه به‌روزرسانی سیستم‌های مالی، اقداماتی در دست انجام است که یکی از آن‌ها به روزرسانی سیستم سیاق و تطبیق آن با دفاتر مالی برای به‌روز کردن مانده حساب‌های مستاجرین زراعی است.
وی همچنین اظهار داشت: سازمان در سال ۱۴۰۳ در راستای مسئولیت‌های اجتماعی، تأمین مالی اردوهای جهادی مشترک با همکاری بیمارستان رضوی در روستاهای محروم مناطق تابعه سازمان انجام داد. همچنین، راه‌اندازی دستگاه سی‌تی اسکن در بیمارستان چناران در راستای انجام نیت واقف محترم برای خدمات درمانی به محرومین این منطقه صورت گرفت. علاوه بر این، خدمات مددکاری به مراجعین نیازمند در بیمارستان‌های احداث شده ارائه شد.
گفتنی است سازمان موقوفات ملک در سال 1403 با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، برنامه‌ریزی دقیق و تلاش‌های مستمر، توانست در مسیر تحقق اهداف خود گام‌های مؤثری بردارد. به رغم چالش‌های موجود در بخش‌های مختلف، از جمله مشکلات حقوقی و ساختاری، این سازمان موفق به حفظ و احیای اراضی وقف‌شده، افزایش تولید و اشتغال، و همچنین رعایت اصول مسئولیت اجتماعی شد.
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
عباسی ضمن تاکید بر کنترل میزان برداشت منابع آبی بیان کرد: در خصوص چالش‌های پیشِ‌رو که یکی از مهمترین آن‌ها، کنترل و نظارت بر میزان برداشت از منابع آبی بود، برنامه‌ریزی علمی و استفاده از پیشرفته‌ترین روش‌های برداشت و انتقال آب در دستور کار قرار گرفت.
وی همچنین در خصوص قطع برق در فصل تولید گفت: با استفاده از سیستم‌های مدرن آبیاری و تغییر الگوی کشت به ارقام کم‌آب‌طلب، این مشکل تا حدودی برطرف شد. عباسی با اشاره به بوروکراسی اداری عنوان کرد: پیچیدگی‌های بوروکراتیک به عنوان یکی دیگر از چالش‌های مهم مطرح بود که با طراحی فرم‌های مخصوص، این مشکل به حداقل کاهش یافت. یکی از چالش های سال1404 قطعی و خاموشی چاه های کشاورزی به واسطه خاموشی های گسترده است که به همین دلیل ما احداث و راه اندازی 2 نیروگاه خورشیدی 100کیلوواتی را در برنامه داریم که جهت برون رفت از این مشکلات و چالش ها پیش بینی شده است تا علاوه بر نیاز چاه ها، برق مازاد نیز به شبکه تزریق شود تا راهکاری برای درآمدهای پایدار در این بخش باشد.
تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین
مدیرعامل سازمان موقوفات ملک بیان کرد: بخش کشاورزی سازمان از تولید سنتی عبور کرده و فرایندهای تولیدی بر اساس الگوهای دانش‌بنیان پیاده‌سازی شده است. از جمله اقدامات انجام شده، استفاده از سیستم‌های مدرن آبیاری، کاشت چغندرقند نشایی و اصلاح الگوهای کاشت محصولات مختلف برای کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری بود.
عباسی گفت: سازمان موقوفات ملک اقدامات زیادی در جهت افزایش تولید در حوزه‌های مختلف کشاورزی انجام داده است و پروژه‌های جدیدی همچون طراحی سیستم‌های آبیاری تحت فشار در مزرعه قدس و باغ سجادیه در دست اجرا هستند. وی خاطرنشان کرد: سازمان در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین اقدامات متعددی انجام داده و همکاری‌هایی با شرکت‌های دانش‌بنیان آغاز کرده که موجب بهبود کارایی و بهره‌وری در فرایندهای تولیدی طی سال‌های بعد خواهد شد.عباسی بیان کرد: سازمان موقوفات ملک در راستای اشتغال‌آفرینی با برون‌سپاری بخش‌های عمده تولید، از متخصصان بومی در فرایند تولید بهره برده است. این اقدام علاوه بر توسعه اشتغال محلی، هزینه‌های نیروی کار را کاهش داده و تولید را به‌موقع انجام داده است.
برنامه‌های سال ۱۴۰۴
مدیرعامل سازمان موقوفات ملک در خصوص برنامه‌های سال ۱۴۰۴ نیز گفت: این سازمان قصد دارد از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی در مدیریت ادوات کشاورزی، تصاویر ماهواره‌ای برای پایش مزارع، و سیستم‌های آبیاری نوین در باغات پسته استفاده کند. پروژه‌های جدیدی «سرمایه‌گذاری برای تولید» در سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده که شامل احداث استخر بزرگ ذخیره‌سازی آب در منطقه آبقد و اجرای طرح سیستم آبیاری تحت فشار در باغات پسته سجادیه است.
وی افزود: یکی از اولویت‌های ما خرید تجهیزات و نهاده‌های کشاورزی از تولیدکنندگان داخلی بوده است. این اقدام شامل خرید بذر، کود، سموم و ماشین‌آلات کشاورزی ساخت ایران می‌شود. افزایش بهره‌وری و ارزش افزوده موقوفات با رعایت نیات واقف محترم و در چارچوب وقف‌نامه‌ها است. همچنین دستیابی به الگوی مناسب کشت اقتصادی و کشت قراردادی در بخش کشاورزی و برنامه‌ریزی جهت حفظ و پایداری منابع آب(چاه‌ها) با توجه به کاهش دبی آب از جمله اهداف سازمان برای سال آینده است. بر اساس این گزارش، برنامه‌های سازمان موقوفات ملک برای سال 1404 با تأکید بر افزایش ارزش افزوده اراضی، توسعه کشت اقتصادی و حفظ منابع آبی، نویدبخش استمرار رشد و موفقیت‌های بیشتر خواهد بود.